به نقل از «تسنیم»

سفر نوروزی به کویری ترین نقطه ایران/ بشرویه شهری خشت و گلی با بادگیرهای زیبا + تصاویر

تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۴۰۵۷

بشرویه به عنوان یکی از شهرهای خشت و گلی و کویری کشور در شمال غربی خراسان جنوبی که به شهر کویری بادگیرها معرف است، آماده میزبانی گردشگران نوروزی است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، بشرویه به عنوان یکی از شهرهای خشت و گلی و کویری کشور در شمال غربی خراسان جنوبی واقع شده و از شمال با بجستان، از جنوب با دیهوک، از شرق با فردوس و از غرب با طبس همجوار است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شهرستان بشرویه با توجه به تاثیرات طبیعی و اقلیمی کویر نوع خاصی از معماری منازل و بافت‌های روستایی و شهری را در خود قرار داده و کوچه‌‌های پرپیچ و خم نماهای کاهگلی و سقف‌های گنبدی و بادگیرها از عمده فضاهای مسکونی بشرویه است.

بشرویه به دلیل حفظ بافت سنتی زیبای خود و بادگیرهای زیبای آن، به شهر بادگیرها در خراسان معروف بوده‌ و از شهرهای تاریخی و قدیمی با عمری چند صد ساله‌ محسوب می‌شود که میزبان تعدادی از مکان‌های دیدنی خراسان جنوبی است.

بشرویه یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی بوده که آثار ماندگاری مانند قلعه دختر، آسیاب‌های هفتگانه، پل‌های آب برسر ترناو، خانه ملاعبدالله تونی، باغ خان و کاروانسراها است و این بافت تاریخی بشرویه با شماره 7836 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

کویر بشرویه

کویر بشرویه از جاهای دیدنی این شهرستان محسوب می‌شود که آب و هوای خشک و کویری دارد و حداکثر و حداقل دمای هوای آن به 49 و 27 درجه سانتی گراد می‌رسد؛ این ریگزار از جنوب شرقی به شهرستان بشرویه و از شرق به کویر نمک بشرویه و از شمال به کاشمر و از جنوب به رود کال شور محدود می‌شود.

در وسیع‌ترین قسمت، کویر بشرویه حدود 30 کیلومتر عرض و 24 کیلومتر طول دارد و در مناطق شرقی کویر نیز فاصله بین تپه‌ها با نمکزارهای پراکنده پوشیده شده و در قسمت جنوبی و مرکزی هم تپه‌های ماسه‌ای عمدتا جهتی شرقی_غربی دارد.

پوشش گیاهی کویر بشرویه در قسمت شمالی انبوه‌تر و در قسمت جنوبی تنک‌تر است و این پوشش عمدتا شامل گیاهان ماسه پسند مانند تاغ و اسکمبیل می‌شود و جوامع بوته‌ای همچون نسی را نیز می‌توان در آن دید.

از جمله گونه‌های جانوری که در کویر بشرویه زندگی می‌کنند می‌توان به سارگپه بیابانی، شاهین، پا مسواکی، شغال، گرگ، روباه شنی، گربه شنی، انواع آگاما و جکو، افعی شاخدار، تیرمار، مار جعفری و مار شتری اشاره کرد.

حوض انبار میان ده

حوض انبار میان ده قدیمی‌ترین بنای مرکزی محله میان ده و از جاذبه‌های گردشگری بشرویه است و ساخت آن طبق کتیبه موجود بر بدنه‌اش به سال 976 هجری قمری برمی‌گردد و ایوان زیبای بنا در جهت وزش باد غالب شهر ساخته شده و آن را با آجرکاری لوزی برجسته تزیین کرده‌اند.

استفاده از این آب انبار که آب ‌آن از طریق قنات رقه تامین می‌شود در ابتدا با شیوه برکه‌ای و به وسیله سطل و طناب میسر بوده است و در دوره قاجار با ایجاد پله و پاشیر یک راه دسترسی تازه از پشت بنا ایجاد شد؛ مصالح مورد استفاده در ساخت بنا سنگ و خشت پخته است و در قسمت پوشش ایوان آب انبار، آجرچینی را به شیوه رومی اجرا کرده‌اند و در کف ایوان از سنگ قلوه برای کف فرش استفاده شده است.

منزل استاد فروزانفر

منزل استاد فروزانفر که بیش از 200 سال قدمت دارد محل زندگی کودکی استاد بدیع الزمان فروزانفر از اساتید و چهره های نامدار ادبیات و تاریخ ادبیات فارسی ایران بوده است.

خانه فروزانفر که بعدها به شخصی به نام سماواتی فروخته شد نمونه کاملی از معماری ایرانی در اقلیم گرم و خشک محسوب می‌‌شود و در این خانه قدیمی پلانی ساده و درونگرا با حفظ محرمیت به چشم می‌خورد و همچنین تزیینات رسمی بندی و گچبری زیبایی را نیز در بالای طاق نماها، نورگیر اتاق‌ها، بادگیرها و سایر بخش‌ها می‌توان دید.

قلعه دختر بشرویه

از جمله قدیمی‌ترین آثار بشرویه، قلعه ای است که در 12 کیلومتری غرب بشرویه در مجاورت آسیاب آبی معروف به آسیاب دهنه بر بالای کوهی به ارتفاع 400 متر از سطح زمین و 1250 متر از سطح آب‌های آزاد واقع شده است و به نام قلعه دختر خوانده می‌شود.

قلعه دختر بشرویه یکی از جاهای دیدنی بشرویه و سالم‌ترین قلعه‌های کوهستانی استان است و این قلعه دختر در ارتباط با سکونت‌گاه‌های کهن رقه و بشرویه شکل گرفته و دژ دفاعی این منطقه باستانی محسوب می‌شود.

در زمینه سابقه تاریخی این قلعه چندین نظر وجود دارد یکی این است که قلعه مزبور در عداد سلسله قلاعی است که به همین نام از دوران ساسانی باقی مانده‌اند و نمونه‌هایی از آن در دیگر شهرهای ایران همچون قلعه دختر فیروزآباد، قلعه دختر بین مشهد و تربت حیدریه، قلعه دختر بجستان و قلعه دختر شوشتر است.

از نوع بناهای متعدد دیگر که در ایران، آذربایجان، هندوستان و لبنان وجود دارد و همگی از نظر ساخت بر بالای بلندی‌ها و نقاط صعب‌العبور قرار دارند و اغلب شیوه بناهای پیش از اسلام  ایران عهد ساسانی را دارا بوده و بیشتر جنبه مقدس و دفاعی داشته‌اند.

موزه خصوصی بشرویه

موزه خصوصی بشرویه که در اردیبهشت ماه سال 87 افتتاح شده از نخستین موزه‌های خصوصی ایران و جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است که با همکاری بخش خصوصی در خانه تاریخی ملا عبدالله تونی، واقع در بافت تاریخی شهرستان بشرویه (محله میانده) ایجاد و راه‌اندازی شده که این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و دارای بیش از 2 هزار شی تاریخی است.

این بنا با معماری اصیل خانه‌های چهار ایوانی صفویه از جاهای دیدنی بشرویه محسوب می‌شود و زادگاه یکی از علمای بزرگ ایران در همین دوره به نام ملا عبدالله تونی بشرویه بوده است که اجدادشان از اصفهان به بشرویه نقل مکان کرده‌ بودند.

 ملا عبدالله تونی در این شهر دروس مقدماتی خود را خوانده و سپس به اصفهان بازگشته است وی در مسیر رفتن به کربلا، در کرمانشاه فوت کرده و در همان جا نیز دفن شده است.

با توجه به گفته‌ افراد محلی، بنای موزه خصوصی بشرویه حدود 400 سال قدمت دارد و با توجه به تزئینات معماری آن، تقریبا همزمان با بنای مسجد میانده ساخته شده است.

آسیاب‌های بشرویه

آسیاب‌های بشرویه با پنج آسیاب در غرب بشرویه و در مسیر قنات قرار دارند از تاریخ دقیق ساخت این آسیاب‌ها که به آسیاب‌های اول تا پنجم مشهور هستند و از جاهای دیدنی بشرویه محسوب می‌شود هیچ کتیبه و مدرکی به‌جانمانده است اما براساس شواهد و وقف‌نامه‌های موجود قدمت‌ آن‌ها به 400 سال قبل بازمی‌گردد.

با فواصل یک کیلومتری از یک‌دیگر، آسیاب‌های اول، دوم و پنجم متروکه شده‌ و از کار‌ افتاده‌اند؛ مصالح به کار رفته در این مجموعه، آجرهای مربع‌شکل، لاشه سنگ، ملات شن و گچ و آهک، قلوه‌سنگ و ساروج هستند.

در بخش غربی قنات، شاخه‌ای از آب به وسیله کانالی به داخل مخزنی هدایت می‌شود و سپس با ریزش روی پره‌های چرخ چوبی آسیاب، آن را به حرکت وامی‌دارد چرخ که با هرمی به سنگ رویین وصل شده است آن را نیز به چرخش درمی‌آورد و با چرخش سنگ، گندم کم‌کم به درون سنگ رویین منتقل می‌شود و پس از آزاد شدن به کناره‌های آن می‌ریزد.

منزل مستوفی

منزل مستوفی از بناهای اعیانی دوره قاجاریه و از جاذبه‌های گردشگری بشرویه بوده و متعلق به شخصی با نام مستوفی بوده است سبک معماری، بادگیرهای زیبا و ساباط در جانب شمال شرقی سازه به همراه تزیینات گچی در بخش‌های مختلف بنا از ویژگی‌های بارز ‌منزل مستوفی به شمار می‌روند و مصالح به کار رفته در منزل مستوفی خشت خام و در قسمت‌هایی آجری، ملات گل و گچ است.

رباط اصفاک و نیگنان

رباط اصفاک و نیگنان از آثار قدیمی و جاهای دیدنی بشرویه به‌ شمار می‌روند و در روستای اصفاک و نیگنان قرار دارند این کاروانسراها در زمینی به مساحت تقریبی 2500 مترمربع و به صورت شرقی-غربی احداث شده‌‌اند و تنها یک در ورودی و خروجی در وجه شرقی خود دارند و تفاوت کوچک این دو رباط، برج سر در ورودی رباط اصفاک محسوب می‌شود که رباط نیگنان فاقد آن است.

باغ خان

باغ خان با قدمتی تاریخی به امیرحسن خان طبسی تعلق دارد که به سبک بناهای دوره قاجار ساخته شده است و مصالح‌ به‌کار رفته در این بنا شامل خشت خام و گل می‌شود و نمای بیرونی آن با کاهگل و قاب‌بندی‌های گچی تزیین شده است، اتاق‌های بنا در اطراف حیاط بزرگ و مربعی شکل آن ساخته شده‌اند و در میانه ضلع غربی و شرقی حیاط دو ایوان روبروی هم قرار دارند و شاه‌نشین منزل در پشت ایوان شرقی واقع شده و در پشت این ایوان بادگیری وجود داشته که اکنون از بین رفته است و بخش اعظم بادگیر به داخل شاه‌نشین و شعبه‌ای از آن به سردابه مستطیل شکل زیر ایوان راه می‌یابد و حوض‌خانه‌ این سازه دارای تزیینات زیبای گچ‌بری و رسمی‌بندی استادانه‌ای در قسمت گنبد است.

پل آب بر

پل آب بر از مکان‌های دیدنی بشرویه به‌شمار می‌رود و مهندسان و معماران دوره ساسانی جهت تامین آب و مدیریت مصرف آن که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است، سازه‌های آبی بسیاری ساخته‌اند که پل آب بر بشرویه یکی از آن‌ها محسوب می‌شود و از مزایای پل آب بر می‌توان به انتقال آب از کف به زمین‌های قابل کشت در دو طرف رودخانه اشاره کرد و استفاده از این فناوری سنتی نشان از اهمیت تاریخی منطقه بشرویه دارد.

برپایی 5 سیاه چادر در ایام نوروز بشرویه

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بشرویه نیز از آمادگی شش خانه تاریخی شهرستان برای بازدید مسافران نوروزی خبر داد و گفت: شهرستان بشرویه به لحاظ بافت سنتی تعداد زیادی از خانه‌های قدیمی و تاریخی با معماری بسیار شگفت‌انگیز را در خود جای داده که این خانه‌ها برای بازدید از مهمانان نوروزی آماده است.

سید امیر سلیمانی بیان کرد: خانه مستوفی، عمارت کیانی، خانه پناهی، خانه ملأ عبدالله بشرویه، خانه غضنفری، خانه تاریخی بمانه از جمله این خانه‌های تاریخی هستند.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بشرویه گفت: در ایام نوروز به صورت رایگان تور گردشگری از بافت‌های تاریخی شهرستان بشرویه را داریم تا بیش از قبل فرهنگ و معماری این شهرستان را به مردم و مسافران نوروزی معرفی کنیم.

وی با بیان اینکه طی ایام نوروز تعداد 5 سیاه چادر در شهرستان بشرویه برپا خواهد شد اظهار داشت: تعدادی از این سیاه چادرها در ورودی شهرستان برپا می‌شود تا مسافران بعد از یک استراحت کوتاه به سفر خود ادامه دهند و از میزان تصادفات کاسته شود.

سلیمانی با بیان اینکه یکی از ظرفیت‌های بی نظیر گردشگری در بشرویه کویر آن است، یادآور شد: در کویر بشرویه همه امکانات پذیرش مهمان اعم از کمپ گردشگری و شترسواری و آفروید سواری وجود دارد.

انتهای پیام/256/.

منبع: تسنیم

کلیدواژه: شهرستان بشرویه گردشگری بشرویه جاهای دیدنی خراسان جنوبی محسوب می شود کویر بشرویه قرار دارند قلعه دختر ساخته شده آسیاب ها خانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۴۰۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تخریب آثار تاریخی در باران شدید کرمان؛ قسمت اسلامی قلعه نرماشیر ریخت

در جریان بارندگی‌های اخیر و سیلابی که در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و اصفهان به‌راه افتاد بسیاری از بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی دچار آسیب‌های جدی شدند. پیگیری از مسئولان میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان مشخص کرد که بیش از ۱۸۴ میلیارد ریال به بنا‌ها و آثار تاریخی استان آسیب وارد شده است. روز گذشته نیز فعالان میراث فرهنگی در زواره خبر دادند که آبگرفتگی، ۲۰۰ خانه تاریخی را تخریب کرده و خسارت شدیدی به ۱۰ خانه صفوی و قاجاری زواره وارد شده است.

  بخش اسلامی قلعه نرماشیر کاملاً فروریخته

به گزارش ایلنا، «محسن موحدی» معاون میراث فرهنگی استان کرمان نیز به تخریب بنا‌های تاریخی استان پس از بارندگی‌های اخیر اشاره کرد و گفت: استان کرمان منطقه جغرافیایی بسیار وسیعی است که آثار و بنا‌های تاریخی این استان در اقلیم کوهستانی و کویری آن پراکنده هستند.

او گفت: اغلب آثاری که در استان کرمان به دنبال بارش‌های اخیر دچار آسیب شده‌اند مربوط به اقلیم کویری است چراکه در بنا‌های این منطقه معمولا بیشترین مصالحی که به‌کار رفته، خاک و کاهگل است.

موحدی درخصوص آمار موجود و میزان خسارتی که سیل به بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی وارد کرده است، اعلام کرد: اداره میراث فرهنگی استان کرمان همچنان در حال جمع‌بندی خسارات سیل کرمان است که به محض تکمیل به وزارت میراث فرهنگی ارسال می‌شود، اما مهمترین آثاری که هم‌اکنون تخریب شده‌اند یخچال تاریخی سیرجان و قلعه نرماشیر است که قسمت مربوط به دوره اسلامی آن کاملا فروریخته.

معاون میراث فرهنگی افزود: خوشبختانه پلان و نقشه‌های بنا‌های تاریخی تخریب شده موجود هستند که بر اساس اطلاعات موجود می‌توان این بنا‌ها را به‌سرعت مرمت و بازسازی کرد.

نجات یخچال خراب سیرجان پس از بارندگی!

یخچال تاریخی سیرجان که سال‌ها قبل بدون توجه به تذکر میراث فرهنگی توسط مالک به‌صورت کاملا خودسرانه و غیراصولی مرمت شده بود، گنبد آن در جریان بارندگی و سیلاب اخیر، فروریخت.

معاون میراث‌فرهنگی استان کرمان درباره این اثر گفت: یخچال تاریخی سیرجان که یکی از مهمترین بنا‌های تاریخی کرمان است سال‌ها قبل بدون اخذ مجوز و توجه به تذکرات میراث فرهنگی توسط مالک مرمت شد که در آن زمان امکان مداخله توسط کارشناسان میراث فرهنگی وجود نداشت چراکه هر اقدامی صورت می‌گرفت این اثر تاریخی بیشتر تخریب می‌شد.

او گفت: یخچال تاریخی سیرجان، اما پس از بارندگی دچار تخریب جدی شد و گنبد مرمت شده آن فرو ریخت که درحال حاضر با توافقی که با مالک صورت گرفته، قرار است این بنای ارزشمند با اصولی علمی مرمت شود تا پایداری خود را در مواجهه با بلایای طبیعی حفظ کند.

موحدی، اما در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چه تعداد بنای تاریخی شاخص در استان کرمان وجود دارد که توسط مالکین دچار دخل و تصرف‌های جدی می‌شود، ادامه داد: این سوال سختی است، اداره میراث‌فرهنگی استان کرمان تلاش دارد آثار و بنا‌هایی که در اختیار بخش خصوصی و دولتی هستند را به‌طور مداوم رصد کند. درحال حاضر بنا‌هایی که در اختیار میراث فرهنگی وضعیت خوبی دارند و در شرایط مناسبی نگهداری می‌شوند، اما بنا‌هایی که در اختیار دستگاه‌های دولتی از جمله اوقاف هستند به دلیل وجود وارث بیشتر مورد آسیب و تخریب قرار می‌گیرند.